OVER DE AUTEUR:
Steven de Jong (1981) is opinieredacteur bij NRC Handelsblad. Zijn eerder opgedane ervaring als rechtbankverslaggever en lid van de Burgerlijke Raad voor Regeringsbeleid is terug te vinden in deze roman. Hij deed onderzoek naar o.a. burgerparticipatie en (internet)democratie, en publiceerde in 2008 De lastige burger – Dienstverlening in een tijd van ontbrekend burgerschap. Bezorgde burgers is zijn eerste roman.

ACHTERFLAP:
Samuel herstelt bij communicatiebureau Puntjes op de i marketingteksten van ‘jonge, dynamische bedrijven’. Dat er met hem niet valt samen te werken begrijpt hij wel, maar dat hij als stille kracht zo weinig waardering krijgt, is onverteerbaar. De nieuweling Christiaan, daarentegen, is als politiek consultant de rijzende ster in de organisatie. Een sociale wervelwind die in Samuels ogen niet meer is dan precies dat.
Opstandig is hij vooral in zijn gedachten, die een uitweg vinden in bijtende ingezonden brieven aan de krant. Ze worden stelselmatig afgewezen. Als hij op een dag de zoveelste reprimande krijgt en ten overstaan van een volle kantine voor paal wordt gezet, knapt er iets. Hij zet het op een drinken in de cafés in het putje van de stad, tot het licht uitgaat en hij zichzelf de volgende dag terugvindt in een gesloten inrichting. Daar moet hij deelnemen aan praatgroepen en zet hij voor ikea showmodellen in elkaar – waar hij verbijsterend goed in blijkt te zijn. Samuel wil echter maar één ding: zo snel mogelijk ontsnappen en die vervloekte maatschappij weer in. Maar hoe?

Bezorgde burgers is een inktzwarte, hilarische roman over de eenzame maar heroïsche strijd van een man tegen de wereld, die herinneringen oproept aan Brusselmans’ De man die werk vond en de filmklassieker Falling Down.

OVER DE COVER:
De ondergrond is beige daarop zie ik een man (Samuel?) die een vrije val maakt. Nadat ik het boek heb gelezen vind ik dit in combinatie met de titel van deze roman een perfect gekozen cover. Het geeft exact de inhoud weer van dit verhaal.

OVER DE INHOUD EN MIJN MENING:
Iedereen komt je te hulp, behalve als je in moeilijkheden zit. Gerard Reve.
Samuel is een alleenstaande, gefrustreerde man die werkt als hersteller van marketingteksten bij communicatiebureau Puntjes op de i.
Hij krijgt weinig waardering voor zijn werk. Zijn leidinggevende Hendrik Jan vindt hij fonetisch bekeken een overjarige corpsbal. Samuel probeert zich aan te passen aan wat “men” van hem verwacht of hoe hij zelf denkt dat alles moet volgens de maatschappij. Hij denkt het een en zegt het ander, handelt anders dan hij eigenlijk wil. Daardoor is er onrust in zijn hoofd welke hij probeert niet naar buiten te laten komen op kantoor. Alleen in de kroeg onder “vrienden” kan hij de werkelijkheid ontvluchten.

“Ik ben geen alcoholist, ik drink om me aan te passen”.

Hij is kritisch naar o.a. zijn collega’s, maatschappij, politiek, managers en belastinggeld dat jaarlijks op gaat aan de geestelijke gezondheidszorg voor gefrustreerde werknemers. Heeft een afkeer van autoriteit. Om zijn frustraties en onrust toch kwijt te kunnen schrijft hij iedere dag een ingezonden brief aan een krant, maar die wordt nooit gepubliceerd. Dit levert nog meer frustratie op met als gevolg dat hij gestaag blijft doorgaan met het sturen van brieven om zijn ongenoegen ook hier over te uiten.
Volgens zijn leidinggevende en collega’s valt er met hem niet samen te werken. . Samuel vindt dat de groep hem niet laat functioneren. Hij heeft het goed voor met alles en iedereen, wil rechtvaardigheid, maar wordt niet begrepen. Hij legt het ook niet uit, omdat hij bang is zich nog meer problemen op de hals te halen.

“Ik zeg wat ik denk nog voordat ik uitgedacht ben.”

Dan wordt er een nieuwe collega aangenomen: Christiaan Breederode een communicatiestrateeg, waardoor het voor Samuel nog moeilijker wordt en volgen de voorvallen zich in razend tempo op. Er volgt een functioneringsgesprek en daar ontploft Samuel. Als hij weer enigszins tot bezinning is gekomen blijkt hij in een gesloten inrichting te zitten waar hij Ikea meubels in elkaar moet zetten en waar hij verbazingwekkend goed en snel in is. Hij neemt een andere naam aan: Manuel, zijn alter-ego. Zijn psychologe Sophie, met wie hij het goed kan vinden, helpt hem om terug te keren in de maatschappij.
Gaat het Samuel lukken om terug te keren in de maatschappij? Wie is Hugo Baas? En wat moet hij met Vrouwe Justitie?

Dit is geen doorsnee boek, heeft vaker geen alledaags taalgebruik, is apart te noemen, maar maakt het meteen ook heel bijzonder en mooi. Op humoristische wijze weet de auteur de gedachte- gevoels- en leefwereld van Samuel te verwoorden. Vlijmscherp, cynisch en kritisch worden de onderwerpen die Samuel in zijn hoofd heeft zitten beschreven. In feite zijn het algemene onderwerpen die ons allemaal van tijd tot tijd bezighouden. Zit er een kern van waarheid in. Schuilt in ons nu en dan ook een Samuel? Psychologisch, filosofisch en beeldend weet de auteur een pittige, geestige en goed doordachte verhaallijn neer te zetten. De auteur heeft zijn eigen heldere manier van schrijven en is spitsvondig wat deze roman geestig, soms zelfs hilarisch maakt, maar ook triest als ik kijk naar en meevoel met Samuel. Deze roman heeft diepgang waardoor ik tot nadenken word gezet. Ik word meegezogen in het verhaal over Samuel.
Al met al een prachtige, scherpzinnige, meeslepende roman die met veel vernuft is geschreven. Denk- en inlevingsvermogen gecombineerd met een gezonde dosis geestigheid.

“Op de pechstrook van het leven. Daar, daar bevind ik mij. Hier ben ik achtergebleven. Het geluk ging aan mij voorbij.”

Met genoegen gelezen. Een zeer knap debuut.

5*****

Gastrecensie Mieke Wijnants

Titel: Bezorgde burgers|Auteur: Steven de Jong
Uitgever: Lebowski|ISBN: 9789048835768|Blz: 304
Verschijningsdatum: maart 2017

Bezorgde burgers is onder andere verkrijgbaar bij de lokale boekhandel of via:
Bol.com